Otomatik vitesli otomobillerde DSG, CVT, EDC, MMT ve TCT Dualogic Easytronic olmak üzere başlıca 5 farklı şanzıman türü bulunuyor.
Patenti Volkswagen’e ait olan ve otomatikleştirilmiş manuel şanzıman olarak kabul edilen DSG (Dual Shift Gearbox) şanzıman, normal şanzımanlardan farklı olarak iki debriyaja sahiptir. Biri 1-3 ve 5. vitesler için diğeri 2-4 ve 6. vitesler için kullanılır ve vites geçişleri için bir sonraki vites hazır bekletilir. Performans sevenler için özel olarak geliştirilen bu sistem, Türkiye’de de ilk olarak Volkswagen tarafından sunulmuştur.
Bu şanzıman türünü Audi (TT,A1, A3, S3, A4 B8, S4 B8, A5, A7, A8 D4, Q5), Bugatti (Veyron EB 16.4 [6]), SEAT (Ibiza, Leon, Altea, Toledo, Alhambra), Škoda (Fabia, Octavia, Roomster, Superb II, Yeti), Volkswagen (Polo, Golf GTI ve R32, Jetta, Bora, Eos, Touran, Beetle, Beetle Convertible, Passat, Passat CC, Scirocco, Tiguan, Caddy, Transporter) markaları kullanmaktadır.
CVT (Continuously Variable Transmission) şanzıman, Audi A6, Nissan Murano SUV, Nissan Micra, Honda Civic, Honda City, Toyota Prius, Fiat Albea, Subaru G3X, Subaru HM-01, Avrupa Ford Fiesta 1.3 lt. ve Ford Escort 1.6, Volvo, BMW gibi araçlarda kullanılan şanzıman türüdür.
Türkçe’ye ‘sürekli değişken iletim’ olarak çevrilen bu şanzıman, diğer şanzımanlı otomobillere göre daha az yakmasıyla bilinir. Sarsıntısız vites değişimine sahip olan ve motor gücünün motordan tekerlere makara- kasnak sistemiyle eşit olarak iletildiği bu sistemde, debriyaj ve vites kutusu bulunmamaktadır.
Kısaca EDC olarak adlandırılan Efficient Dual Clutch sistemi, Renault firmasının geliştirdiği bir şanzıman sistemidir. Çift kavramalı ya da çift debriyajlı otomatik vitesle çalışan bu sistem, birbiri ardından gelen vitesleri kavramak için hazırda bekletir. Normal bir otomatik vites ya da manuel vitese göre yaklaşık %17 yakıt tasarrufunun sağlandığı EDC şanzımanda 6 vites bulunur. Bu sistem Volkswagen’in geliştirdiği DSG sistemine benzerliğiyle dikkat çeker.
MMT (Multi Mod Technology) adı verilen otomatikleştirilmiş manuel vitesli otomobillerde özellikle Toyota ve Ford’un kullandığı bu şanzıman sistemi sürücü odaklı bir sistemdir. Ani hızlanmalarda vitesi düşüren ve rampa inişlerinde hızı azaltarak vites küçülten bu sistem, genelde manuel seçeneği bulunan araçlarda tercih ediliyor. Aynı zamanda güvenli olmasıyla da bilinen bir şanzıman sistemidir.
Çift kavramalı, yarı otomatik bir şanzıman sistemi olan TCT, start- stop sistemi ile uyumlu çalışmasıyla dikkat çekiyor. Az yakıt tüketen ve doğaya verdiği zarar minimum düzeyde olan bu sistem, FIAT Group bünyesinde bulunan Alfa Romeo ve Fiat marka otomobillerde kullanılıyor
Opel’in Corsa ve Astra gibi modellerde kullandığı Dualogic Easytronic şanzıman sistemi, mekanik olarak düz bir şanzımanın otomatikleştirilmiş şeklidir. Debriyajı olmayan bu sistemde düşük yakıt tüketimi esastır. Opel ve Fiat’ın bazı modellerinde kullanılmaktadır. Basit bir bilgisayar sistemiyle çalışır.
Otomatik vitesli araçlarda şanzıman sorunları